Creepy, verlaten en bizar. De eerste kennismaking met de spookstad Doel bezorgt rillingen. Eens statige huizen trekken voorbij in de reflectie van onze autospiegels. Ze staan er verloren bij; alsof een ramp heeft plaatsgevonden en alles in allerijl is achtergelaten. De realiteit is echter anders. Geen tegenspoed, wel een jarenlange strijd tussen bewoners en de gemeente Beveren. Het conflict speelt al sinds de jaren’ 60, toen er voor het eerst plannen waren voor uitbreiding van de Antwerpse haven. Een halve eeuw later is het inwoneraantal flink gedaald en telt het dorp meer vervallen dan bewoonde huizen.

Spookstad Doel

Tot 1977 was Doel een zelfstandige gemeente met 1300 inwoners. Veertig jaar later – in 2007 – had het 359 inwoners en in 2013 slechts 28. De overblijvers zijn vaak op hoge leeftijd, geboren en getogen in Doel en vastberaden om niet uit het dorp te vertrekken. Ondanks hun stelligheid verhuizen veel van hen. Niet alleen hun huisraad, ook hun overleden dierbaren gaan mee. Uit angst dat de graven verdwijnen. Naast enkele bewoonde woningen heeft de kerk van Doel eveneens het chronische verval doorstaan. Plassen water rusten op de parkeerplaats voor het gebouw. Plukken groen zijn door het broze asfalt geschoten. Een van de berichten op de houten kerkdeuren deelt mee dat de kerk in gebruik is voor huwelijken, doopsels en begrafenissen. De begraafplaats oogt verzorgd. Verse bloemstukken flankeren smetteloze zerken op rode grindsteentjes.

Graffiti en geraniums


Met knipperende ogen doorkruisen we de straten. Vallend van de ene verbazing in de andere. Eenmaal uitgestapt wordt het alsmaar merkwaardiger. Waarschuwingsborden pozen kriskras door Doel. Wijzend op maatregelen tegen vandalisme en het lastigvallen van bewoners. Bij de dorpgrens staat de eerste, vergezeld door twee slagbomen die ’s nachts sluiten om ongewilde bezoekers te weren. Lege straten vol bekladde en halve huizen ontwaren zich voor ons. Ramen ingegooid, de voorgevel opgesmukt met graffiti. Een glimp door gebroken glas toont een decor aan kapotte tv’s en verweerd behang. Zo nu en dan verschijnt een fatsoenlijk huis. Op de ruiten steevast een affiche dat het pand bewoond is. Bewakingscamera’s houden een oogje in het zeil. Rode geraniums in de plantenbak of portiek schenken de woningen enige verfraaiing. Op de achtergrond brommen koeltorens van de kerncentrale.

Afgezien van incidentele ontmoetingen met andere ‘nieuwsgierigen’ komen wij amper iemand tegen. Het voedt het idee van de spookstad; ronddwalen zonder enkele tussenkomst. Toch woont er nog een kleine groep mensen in Doel. Enkelen van hen zetten zich met Doel 2020 in voor het behoud van hun stad. Spandoeken en borden met kreten hiervoor zijn terug te vinden in de stad.

Chronisch verval

Schaduwen van schepen kondigen zich af en aan langs de dijk. In de verte zijn contouren van een molen zichtbaar, afgetekend tegen eeuwige rookwolken over de kerncentrale. De zeventiende-eeuwse molen vormt met de kerk en het Hooghuis het drietal monumenten van Doel. Als het dorp de sloophamer wacht, dan moeten ze elders herbouwd worden. In de molen zit een restaurant. Het blijkt niet de enige eetgelegenheid te zijn. In de Pastorijstraat – even verderop – toeft Doel 5. Werknemers van de kerncentrale pakken hier een pint na werktijd of eten een daghap.